Iris tuberosa, Αρχαία Θουρία, Λυγιές, 10 Φλεβάρη 2014
Ο Ερμοδάκτυλος είναι ένα πολυετές, μονοκοτυλήδονο φυτό της οικογένειας των Ιριδιδών που συγγενεύει με την Ίριδα. Έχει άνθη, κιτρινοκαστανά με σκούρα βελούδινη υφή στις άκρες των πετάλων και είναι ερμαφρόδιτο φυτό. Είναι αυτοφυές και διάσπαρτο αυτή την εποχή στην περιοχή της Αρχαίας Θουρίας. Το όνομα προέρχεται από τα ελληνικά Ερμής + δάκτυλος. Το επίθετο αναφέρεται στο σχήμα και μέγεθος της ρίζας, η χρήση όμως του ονόματος του θεού πιθανόν να έχει να κάνει με τη γενική εικόνα και τον περίεργο χρωματισμό του φυτού που θα μπορούσε να θυμίζει τη ράβδο με τα φίδια, σύμβολο του Ερμή.
«το όνομα του γένους τούτου οφείλεται εις το ριγωμα αυτού που έχει δήθεν το σχήμα του δακτύλου του Ερμού» (Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου).
Iris tuberosa, Αρχαία Θουρία, Λυγιές, 10 Φλεβάρη 2014
«Στην Κέρκυρα το λένε «κουκούγερο», που θα πει «μασκαράς» γιατί ανθίζει τις απόκριες. Όπως και σε διάφορα άλλα μέρη της Ελλάδας – τα νησιά του Αιγαίου, την Δυτική Κρήτη, και τόπους της Μεσσηνίας – κουκούγεροι λέγονται οι «κακοί» μασκαράδες, οι άσκημοι, με τα μουτζουρωμένα πρόσωπα, τα κέρατα και τις προβιές … εκείνοι που διώχνονται για κάθαρση πριν τη Σαρακοστή.
Iris tuberosa, Αρχαία Θουρία, Λυγιές, 10 Φλεβάρη 2014
Αγγλικά λέγεται «Widow Iris» ή ‘Snake’s Head Iris» [χήρα ή φιδοκέφαλη ίρις]. » Η ονομασία αυτή θα μπορούσε να μας παραπέμψει στον Ερμή που κρατάει το γνωστό κηρύκειον, το οποίο αποτελείται από μια ράβδο γύρω από την οποία ελίσσονται προς τα πάνω δύο φίδια με τα κεφάλια αντικρυστά! Όσο για το «Χήρα Ίριδα» αναφέρεται ότι ονομάζεται έτσι για τις μαύρες πινελιές του, καθώς λέγεται και «Μαύρη Ίριδα».
ΕΔΩΔΙΜΟΤΗΤΑ:
Όλα τα μέρη του φυτού είναι δηλητηριώδη σε περίπτωση κατάποσης. Η επαφή των φυτών μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του δέρματος ή αλλεργική αντίδραση.
ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ:
Παλιά είχε χρησιμοποιηθεί σαν καθαρτικό. Δεν έχουν γίνει έρευνες για τις φαρμακευτικές χημικές ενώσεις του φυτού.
